Đời sống quanh ta

[quangminh]

Lợi và hại của tính năng ‘lái xe điện với một bàn đạp ga’
February 26, 2023

STUTTGART, Đức (NV) – Một trong những kỹ thuật quan trọng của xe điện là tái tạo động năng của xe thành điện năng trong tiến trình dừng xe. Thay vì đạp thắng để giảm tốc độ, xe điện có một máy phát điện để chuyển động năng thành điện năng nạp vào bình điện. Xe cũng nhờ vậy mà giảm tốc độ không cần thắng.
Theo trang mạng chuyên về xe điện greencarreports.com, một số mẫu xe điện còn có tính năng “lái chỉ bằng một bàn đạp ga” (one-paddle driving).

Mẫu xe điện Taycan của Porsche không sử dụng tính năng lái xe với một bàn đạp. (Hình minh họa của nhà sản xuất Porsche)

Khi sử dụng tính năng này, người lái xe chỉ cần buông chân ga sẽ thấy tốc độ giảm nhanh chóng mà không cần chạm vào bàn đạp thắng. Đồng thời xe cũng tăng cường mức tái tạo điện năng để sạc cho bình điện. Nghe có vẻ như tối ưu rồi!
Nhưng Porsche, nhà chế tạo xe nổi tiếng của Đức lại không nghĩ vậy. Họ cho rằng có cách tốt hơn.

Porsche đang có mẫu xe điện 2023 cao cấp Taycan. Chiếc xe này vẫn cho phép xe chạy bằng chớn nhiều hơn, có nghĩa là khi buông chân ga thì xe vẫn chạy. Tính năng thắng tái tạo năng lượng chỉ được kích hoạt khi người lái chạm bàn đạp thắng.

Trong một thông cáo báo chí, nhà sản xuất ô tô Đức giải thích rằng đây là cách tiết kiệm năng lương hiệu quả hơn, bởi vì nó tận dụng động năng của xe.
Porsche lập luận rằng tính năng “lái xe chỉ bằng bàn đạp ga” làm tổn thất năng lượng cả khi giảm tốc và tăng tốc. Có nhiều khi xe vẫn có thể chạy an toàn thêm một đoạn đường sau khi buông chân ga. Tại sao bắt xe phải ngừng lại nhanh chóng không cần thiết?

Vì vậy, chuyên viên kỹ thuật của Porsche nói tốt hơn hết là nên để xe tiếp tục chạy sau khi người lái bỏ chân khỏi bàn đạp ga, và chỉ dùng thắng tái tạo năng lượng khi thực sự cần giảm tốc nhanh.
Porsche cho biết mẫu xe điện Taycan vẫn có khả năng thắng tái tạo năng lượng trong 90% các tình huống lái xe.
Các kỹ sư Porsche còn tính toán đến việc tránh sử dụng các bộ phận thắng ma sát lớn hơn, để xe điện vẫn ngừng kịp lúc, cho dù chúng nặng hơn do trọng lượng bình điện.

Một số nhà sản xuất xe khác có uy tín hình như cũng đồng quan điểm với Porsche. Hãng BMW đã từng có những mẫu xe điện có tính năng lái xe bằng một bàn đạp. Nhưng gần đây, trong các mẫu xe điện iX, i4 và i7, hãng lại cho phép xe tiếp tục chạy bằng chớn, vì hiệu suất sẽ cao hơn.

Trong khi các cuộc tranh luận kỹ thuật về việc giảm tốc độ với một bàn đạp hay hai bàn đạp vẫn còn tiếp diễn, một số nhà sản xuất xe hơi đang nghĩ đến việc loại bỏ hoàn toàn thắng bằng các má thắng ma sát. Hãng xe Stellantis (Fiat Chrysler) đã bắt đầu ý tưởng này từ một mẫu xe ý tưởng, ra mắt trong một cuộc triển lãm năm 2022. Mẫu xe này dựa trên những bài học từ cuộc đua xe Công Thức E. (HD)

[nguyenvsau]

SỰ KHÁC BIỆT GIỮA NGUỜI MỸ VÀ NGƯỜI VIỆT NAM

– Người Mỹ không thích người khác biết mình có tiền. Người Việt thì tìm cách khoe của.
– Người Mỹ thả thú vào rừng. Người Việt vào rừng bắt thú làm thịt.
– Người Mỹ nói ít làm nhiều. Người Việt nói nhiều làm ít; hoặc nói một đằng làm một nẻo.
– Người Mỹ khi ra nước ngoài thì tìm học cái hay. Người Việt thì tìm chỗ ăn chơi (đủ kiểu chơi!).
– Người Mỹ ăn nhanh để đi làm. Người Việt làm nhanh để đi ăn.
– Người Mỹ yêu động vật. Người Việt chọi trâu, đấu chó, chém lợn.
– Người Mỹ vừa dạo chơi vừa nhặt rác. Người Việt vừa dạo chơi vừa xả rác ra đường.
– Người Mỹ đánh bắt hải sản thì thả mấy con nhỏ và con cái đang mang trứng. Người Việt đánh bắt hải sản thì tóm toàn bộ không tha con nào hết (càng nhiều trứng càng tốt vì bổ béo!)
– Người Mỹ va chạm nhau trên đường thì bắt tay xin lỗi và ôn hòa. Người Việt thì múa tay, hung hăng ăn thua đủ.
– Người Mỹ chủ nhật đem gia đình đi xa thành phố. Người Việt thì đem cả nhà đến trung tâm thành phố.
– Người Mỹ không uống rượu trước mặt trẻ em. Người Việt uống rượu sai trẻ em đi mua thêm, đi chậm sẽ bị đánh đòn.
– Người Mỹ đến nhà hàng gọi ăn, uống vừa đủ. Người Việt sành điệu ăn uống phải bỏ lại nhiều (Người Mỹ bụng to hơn mắt, người Việt mắt to hơn bụng!)
– Người Mỹ yêu nhau hôn công khai. Người Việt hôn trong bóng tối.
– Người Mỹ đến nhà thờ cầu nguyện cho yên bình. Người Việt đến đền chùa để “hối lộ thần thánh” và cướp phá lộc…
– Người Mỹ đi du lịch thì mặc quần áo cốt sao thoải mái và khám phá văn hóa. Người Việt đi du lịch thì mặc đẹp và chụp ảnh để đưa lên facebook khoe khoang...
– Người Mỹ không thích hỏi tuổi, hỏi lương. Người Việt là câu đầu cửa miệng.
– Người Mỹ không bao giờ vứt rác sang nhà hàng xóm. Người Việt không vứt được phải chịu.
– Người Mỹ không thích đàn đúm nói xấu cấp trên. Người Việt như có truyền thống.
– Người Mỹ sống thật không thích khoe khoang; người Việt không khoe sợ người khác nghĩ mình nghèo…
– Người Mỹ mập ú mà sải bộ rất nhanh. Người Việt nhỏ con mà chân bước chậm rề.
– Người Mỹ nuôi con theo ý họ. Người Việt nuôi con theo ý của mẹ chồng.
– Người Mỹ bàn xong thì làm. Người Việt bàn xong thì bàn tiếp tục và tiếp tục bàn hoài…
– Người Mỹ bị chỉ trích thì tranh luận.Người Việt bị chỉ trích thì nhảy dựng lên.
– Người Mỹ muốn đến nhà ai thì gọi điện trước. Người Việt cứ đến nhà không thấy thì mới gọi điện hỏi.
– Người Mỹ luôn hỏi ý kiến con trước mọi vấn đề. Người Việt coi con trẻ là không biết gì, phải nghe theo mình.
– Ở Mỹ học nhiều, tiến sĩ ít. Việt Nam học ít, tiến sĩ nhiều (?).
– Ở Mỹ, dịp lễ Tết sếp tặng quà cho nhân viên. Ở Việt Nam nhân viên tặng quà cho sếp.
– Ở Mỹ chặt một cây thì trồng 3 cây. Ở Việt Nam chặt hàng trăm cây nhưng không trồng cây nào.
– Ở Mỹ lên xe là chạy. Ở Việt Nam lên xe là bóp còi.
– Nhà Mỹ xa mặt đường thì đắt. Việt Nam nhà xa đường thì rẻ.
– Đàn ông Mỹ tan sở về nhà ngay. Đàn ông Việt tan sở lê la quán nhậu.

[phaodai]

11 siêu thực phẩm làm chậm quá trình lão hóa
Duy Lê
29 tháng 3, 2023


(ảnh: Unsplash)

Bạn có đang tìm cách để cải thiện chức năng não và làm chậm quá trình lão hóa? Bạn nên dùng các loại “siêu thực phẩm”.

Siêu thực phẩm không những tốt cho sức khỏe, mà còn siêu ngon miệng. Kết hợp những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng này vào thực đơn ăn uống mỗi ngày, sẽ mang lại cho bạn nhiều lợi ích cả cơ thể lẫn tâm trí.

Dưới đây là 11 loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp cải thiện tâm trạng và sức khỏe của bạn.

Cacao: Cacao là một lựa chọn siêu thực phẩm tuyệt vời cho những người hảo ngọt, chứa nhiều chất chống oxy hóa, flavonoid và magiê, có thể giúp cải thiện tâm trạng, tăng cường chức năng não và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

(ảnh: Unsplash)

Quả Goji: Những quả mọng nhỏ, màu đỏ tươi này là một siêu thực phẩm phổ biến và đã được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc trong nhiều thế kỷ. Quả Goji chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin C và beta-carotene, tất cả đều rất tốt cho làn da và hệ thống miễn dịch.

Quả Acai: Một loại quả mọng siêu thực phẩm khác, quả acai chứa nhiều chất chống oxy hóa, chất xơ và chất béo có lợi cho tim. Chúng rất tốt cho việc duy trì cân nặng khỏe mạnh và cũng có thể giúp tăng mức năng lượng.

Trà xanh Matcha: Trà xanh Matcha được làm bằng cách nghiền toàn bộ lá trà thành bột mịn, sau đó pha với nước nóng. Loại trà xanh này thực sự tốt khi bạn tiêu thụ toàn bộ lá trà, vì nó chứa nhiều chất dinh dưỡng giúp cải thiện chức năng não, tăng cường trao đổi chất và giảm căng thẳng.

(ảnh: Unsplash)

Quả việt quất: Những loại trái cây nhỏ bé này có tác dụng mạnh mẽ khi nói đến lợi ích sức khỏe. Quả việt quất rất giàu chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ não khỏi căng thẳng, oxy hóa và viêm nhiễm. Quả việt quất cũng chứa flavonoid, đã được chứng minh là cải thiện chức năng nhận thức và trí nhớ. Từ việc cải thiện chức năng nhận thức và giảm viêm đến thúc đẩy giảm cân và giảm các dấu hiệu lão hóa, những lựa chọn này là một cách tuyệt vời để cải thiện sức khỏe tổng quát của bạn.

Rau chân vịt: Các loại rau lá xanh đậm như rau bina là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tuyệt vời, bao gồm sắt, calci và vitamin K. Chúng cũng giàu các hợp chất chống viêm giúp bảo vệ chống lại các bệnh mãn tính như ung thư và bệnh tim.

Trái bơ: Bơ chứa nhiều chất béo lành mạnh, chất xơ, cùng nhiều loại vitamin và khoáng chất. Đặc biệt bơ giàu vitamin E, đã được chứng minh là cải thiện chức năng nhận thức và giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

(ảnh: Pixabay)

Rong biển: Là một trong những loại thực phẩm chính trong ẩm thực Nhật Bản, rong biển chứa nhiều chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa, bao gồm iode, chất quan trọng đối với chức năng tuyến giáp. Nó cũng có thể giúp giảm viêm, cải thiện tiêu hóa và tăng cường hệ thống miễn dịch.

Bông cải xanh: Loại rau này là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tuyệt vời, bao gồm vitamin C, folate và vitamin K, giàu các hợp chất chống viêm có thể giúp bảo vệ chống lại các bệnh mãn tính.

Nghệ: Gia vị này đã được sử dụng trong y học cổ truyền trong nhiều thế kỷ. Nó rất giàu chất curcumin, một hợp chất chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ có thể giúp bảo vệ chống lại các bệnh mãn tính và cải thiện chức năng não. Lựa chọn ngon miệng này thường có dạng thức uống dạng bột.

Hạt Chia: Những hạt nhỏ này chứa nhiều chất xơ, protein và chất béo lành mạnh, giúp chúng trở nên tuyệt vời để giảm cân, duy trì một trái tim khỏe mạnh và giúp cải thiện chức năng não.

(ảnh: Unsplash)

Kết hợp những siêu thực phẩm này vào chế độ ăn uống của bạn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể và tâm trí của bạn. Từ việc cải thiện chức năng nhận thức và giảm viêm, đến thúc đẩy giảm cân và giảm các dấu hiệu lão hóa, những lựa chọn này là một cách tuyệt vời để cải thiện sức khỏe tổng thể và phúc lợi của bạn.

Vì vậy, lần tới khi đi chợ, hãy thêm những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng này vào giỏ hàng của bạn nhé!

(theo Medium)

[vuongquan]

Bơ, trái cây giàu dinh dưỡng cho sức khỏe
Gia Khang
9 tháng 4, 2023


(Minh họa: Any Lane/Pexels)

Một trong những trái cây mà các chuyên gia dinh dưỡng khuyên ăn mỗi ngày và được công nhận là “superfood” chính là trái bơ.

Trong bơ có vô số các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể để duy trì một sức khỏe tốt, chống lại bệnh tật, bao gồm các chất béo lành mạnh và hơn 20 vitamin và khoáng chất, theo trang mạng Health.

Thành phần dinh dưỡng

Một trái bơ, không bao gồm vỏ và hột, sẽ có các thành phần dinh dưỡng dưới đây:

-227 calories, trong đó có 20 gram là chất béo lành mạnh.

-3 gram protein.

-12 gram carbohydrate.

-36% vitamin K, 20% vitamin C, 13% vitamin E.

-20% potassium, đây được xem là thành phần chất điện giải hỗ trợ cho các phản ứng hóa học về chức năng thần kinh, cơ và tim.


Lợi ích

1. Tác động tích cực đến hệ vi sinh đường ruột

Hệ vi sinh vật đường ruột là nơi cư trú của hàng ngàn tỷ vi sinh vật và các vật liệu di truyền bên trong tiêu hóa của bạn. Một hệ vinh sinh vật đường ruột khỏe mạnh sẽ tăng cường chức năng miễn dịch, chống viêm và chống lại các bệnh mãn tính ở ruột và dạ dày.

Nạp các thành phần dinh dưỡng từ bơ vào cơ thể sẽ giúp tác động tốt đến hệ vi sinh.

Ngoài việc ăn nguyên trái bơ, bạn còn có thể chế biến bơ bằng nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như việc xay thành sinh tố để uống, làm bánh bơ, hay thậm chí là món tráng miệng với kem bơ.

(Minh họa: Estúdio Bloom/)

2. Làm no lâu hơn

Chất béo không phải lúc nào cũng xấu, đặc biệt là khi chúng ta nạp vào chất béo lành mạnh trong người. Chất béo tốt sẽ giúp dạ dày có thời gian vận hành lâu hơn, mà chính vì vậy giúp cho bạn có cảm giác no lâu và ít bị đói.

Theo một cuộc nghiên cứu được thực hiện vào năm 2013 và được đăng trên tạp chí Nutrition Journal, những người tham gia cuộc thí nghiệm sẽ đánh giá sự no nê của mình sau khi ăn trái bơ và khi không ăn trái bơ. Kết quả cho thấy nhưng ai ăn bơ sẽ cảm giác no bụng lâu hơn lên đến năm tiếng đồng hồ và không bị cảm giác đói, buồn miệng hay thèm ăn so với những người không ăn bơ.

3. Duy trì cân nặng ổn định

Trong trái bơ có rất nhiều chất chống oxy hóa, giúp chống viêm, liên hệ đến việc duy trì cân nặng ổn định. Thậm chí, các chuyên gia dinh dưỡng còn khuyên nên ăn bơ thường xuyên để giúp giảm cân, khiến bạn không thèm ăn vặt.

Một cuộc nghiên cứu được thực hiện vào năm 2021 với sự tham gia của 105 người thừa cân cho thấy những ai ăn tối kèm theo với một trái bơ trong vòng 12 tuần liên tục sẽ giảm mỡ và giảm cân rõ rệt.

Các nhà khoa học nhận ra rằng, trong cơ thể những người tham gia ăn bơ có lượng mỡ nội tạng giảm. Đây là lớp mỡ đóng vai trò như miếng đệm cho các cơ quan ở vùng bụng, dễ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại hai.

4. Bảo vệ tim

Ăn bơ còn giúp lượng máu lưu thông trong cơ thể tốt hơn, đồng thời còn giúp chống viêm và bảo vệ hệ tim mạch hiệu quả.

Trong bơ có nhiều potassium, giúp làm giảm lượng mỡ trong máu, điều hòa huyết áp ổn định.

[hoanghoa]

Nhớ đường Chi Lăng, Phú Nhuận

Phạm Công Luận


Đường Chi Lăng, với hàng cây sao, đoạn gần tới đường Ngô Tùng Châu (nay là đường Nguyễn Văn Đậu) của xã Bình Hòa (manhhai flickr)

Sống ở Phú Nhuận lâu năm, dù đã quen thuộc với tên đường Phan Đăng Lưu, tôi vẫn tiếc cái tên Chi Lăng là tên đường cũ hồi tôi còn nhỏ. Chi Lăng, cái tên nhắc lại hiểm địa Lạng Sơn, nơi Lê Hoàn (Lê Đại Hành) phá quân Tống và nơi anh hùng Lê Lợi giết tướng Liễu Thăng của Nhà Minh vào thế kỷ 15, cái tên đánh dấu một vùng đất oai hùng của dân tộc.

Con đường đó mang nhiều kỷ niệm, với những lần đi qua đoạn cua cong cong để thấy những cây gòn cao trong nắng sớm và những đêm Tết Nguyên đán đi từ Phú Nhuận lên Bà Chiểu viếng lăng Ông. Nhắc đến con đường này, chị Kim Dung, nhà ở cư xá Thủ Hiến trên đường Thái Lập Thành (nay là Phan Xích Long) viết thư cho tôi:

“Đó là đường đi học của mấy chị em những năm 1960. Buổi sáng có xe thổ mộ chở đầy hoa và rau cải xuống khu vực chợ Bà Chiểu. Anh em trong nhà có việc đi làm hoặc đi chợ trên đường này vẫn đi bằng xe ngựa. Có khi ông anh chở chị bằng xe đạp đi học thêm buổi tối, đi ngang qua khu nghĩa địa Đất Thánh Tây với ánh đèn đường vàng vọt, gió thổi lạnh gây cảm giác sờ sợ. Lúc đó có xe buýt màu vàng lưu thông. Đường sá chỉ mở rộng khi quân đội Mỹ sang, không còn xe buýt và thay thế bằng xe lam, taxi.


Gần trường Ngoại ngữ Dương Minh ngày nay, trước năm 1975 có phòng trà Lệ Liễu. Các ca sĩ nổi tiếng của Sài Gòn cũng đến đây hát. Ngân hàng Đông Á bây giờ trước kia là siêu thị Chi Lăng, một nhánh của siêu thị Nguyễn Du tại Sài Gòn lớn nhất miền Nam. Qua khỏi góc Thái Lập Thành có một tòa nhà của quân đội Mỹ, đi thẳng tới khoảng trăm mét là Cục Mãi Dịch thuộc Bộ Quốc phòng quân đội VNCH, bây giờ là văn phòng Big C và cửa hàng SatraFood”.

Chị Dung kể, những năm 1980, ngoài lề đường thành phố có nhiều chỗ mua bán đồ cũ tấp nập. Có lần đi ngang qua đường Phan Đăng Lưu, chị thấy tại khu nhà cất theo kiểu Pháp góc đường Thích Quảng Đức ngày nay có bày bán chai lọ thủy tinh rất đẹp, có cả những lon guigoz sữa hộp bằng thiếc rất tiện dụng. Quần áo cũ bán xôn lúc đó không nhiều như ngày nay và giá cả cũng cao, lúc đó vô cùng quý. Nhìn món gì cũng thèm nhưng không có tiền mua vì phải lo bữa ăn hàng ngày.

Đường Phan Đăng Lưu, chỉ riêng đoạn Phú Nhuận từ ranh giới quận ở phường 7 đến ngã tư Phú Nhuận chỉ dài 1,340 mét, đi ngang qua các phường 5, 3, 7, 2 và 1. Tài liệu xưa cho biết thời thuộc Pháp cuối thế kỷ 19, đường này mang tên Tỉnh lộ số 1 kép – 1bis (cuối thế kỷ 19), băng ngang khu Vườn Nhãn (phường 7) nay đã mất dấu vết. Đến thập niên 1930-1940, đường mang tên Đường Liên Tỉnh 22 nằm trong “Vòng Hạt lớn” (còn gọi là Vòng Gia Định), từ chợ Thị Nghè đi vào Chợ Lớn. Con đường Liên Tỉnh này rất dài, nằm gọn trong tỉnh Gia Định, chia thành năm đoạn mang tên khác nhau và đường Phan Đăng Lưu là một trong số bốn đoạn của Đường Liên Tỉnh thuộc Gia Định.

Đường Chi Lăng ở đoạn đầu ngã tư Phú Nhuận (manhhai flickr)

Ông già bà cả hồi đó gọi đoạn đường băng ngang Phú Nhuận là “Đường Hàng Sao” vì hai bên đường có hàng cây sao cao vút, trong khi phía Bà Chiểu có hàng cây thị và hàng cây keo già nên mới có tên cho Xóm Hàng Keo, Bót Hàng Keo v.v… Có người kể rằng trong xóm Hàng Keo (phường 7), nằm giữa trường Mỹ Thuật Gia Định và trường Đạt Đức (nay là trường trung học cơ sở Châu Văn Liêm), có một con rạch nhỏ quanh co vòng ra Cầu Bông, nay đã cạn, sau để lại vài cái bàu khá rộng. Tương truyền vào thời quân Nguyễn Ánh vào Gia Định, đây là nơi tắm hàng ngày cho các đàn voi.

Trước năm 1975, vài anh thanh niên xóm tôi mơ mộng chuyện du học kể nhau nghe trên đường Chi Lăng, số nhà 243 có văn phòng của Sài Gòn Lữ Hành chuyên lo giấy phép xuất ngoại và lưu trú. Họ còn tổ chức du lịch tập thể trong và nước ngoài, bán vé máy bay, thủ tục xuất ngoại cho du học sinh. Đó là chuyện khá viễn vông với cái xóm nghèo phía sau nhà thờ Nam nầy, dù cũng có một hai anh lên đường sang châu Âu học giữa thập niên 1960 theo học bổng Colombo.


Trong hồi ký, nhà văn Nguyễn Thụy Long kể phía đầu đường Nguyễn Huệ – Chi Lăng, có các nhà văn từng thuê nhà ở đó là Trần Dạ Từ, Nhã Ca, Viên Linh… Căn nhà trọ của Nguyễn Thụy Long cũng gần đó. Ông làm việc ở phi trường Tân Sơn Nhất, bạn bè đeo đuổi nghề báo nghề văn nhưng cũng bữa đói bữa no, phải kiêm luôn nghề kèm trẻ tư gia để kiếm ăn.

Có lần, buổi chiều trời sẩm tối ông đi dạo dưới hàng cây sao bên lề đường Chi Lăng, bỗng gặp nhà văn Viên Linh đi lang thang một mình. Ông hỏi: “Sao cậu không ở nhà?”, Viên Linh than nhà bé bằng cái lỗ mũi, lại đông đảo bạn bè quá nên rủ ra quán cà phê Bằng. Quán này ở khu nhà mười căn bên cạnh cư xá Chu Mạnh Trinh, đầu ngã tư Phú Nhuận. Khu cư xá đó là nơi cư ngụ của nhiều văn nghệ sĩ thành danh. Cà phê Bằng có căn nhà dưới và trên lầu. Buổi tối hôm đó, Viên Linh vừa uống cà phê vừa đọc thơ:

Sáng ở đầu sông nhớ núi.
Đêm về trong núi nhớ sông
Có tin về hôm giáp Tết
Sống bây giờ long đong

Nhờ Nguyễn Thụy Long sống ở đó, nên mới có những đoạn văn hay ông viết:

“Con đường Chi Lăng ở tỉnh Gia Định xưa ngắn ngủi, có thể coi bắt đầu từ tòa tỉnh trưởng Gia Định chạy dài đến ngã tư Phú Nhuận là dứt. Con đường giữa dành cho xe hơi, hai bên có đường phụ dành cho xe đạp. Trên hai con đường phụ đó trồng cột điện và hàng cây sao rợp bóng mát… Ấp Đông Ba, Đông Nhì là những xóm ngoại thành, cây cối la đà. Những căn nhà tranh vách đất, những ngôi chùa ẩn mình dưới rặng tre xanh. Những ngọn điện vào được những căn nhà trong xóm đó còn rất hiếm hoi. Đường đất như những lối mòn trong xóm làng. Cái ồn ào của phố thị chỉ huyên náo ngoài lộ chính”.

Ngã tư Phú Nhuận – nhìn từ góc chụp ở đường Võ Tánh: quẹo trái là Chi Lăng, quẹo phải là Võ Di Nguy (manhhai flickr)

Sau này, ông quay lại và thấy nhà cửa san sát đã khác xưa, làm ông nhớ tiếng ễnh ương kêu ở một vũng nước nào đó bên vườn chùa trong đêm, nhớ lại căn nhà ở ấp Đông Ba sống nửa đời người, nơi quy tụ bạn bè, nơi làm nên những tác phẩm rồi theo nghề viết lách. Còn có những đoạn xúc động:

“Tháng này là tháng xá tội vong nhân. Nhiều nhà sửa soạn cúng cô hồn, những quán cơm chay bên đường Nguyễn Văn Đậu (Ngô Tùng Châu cũ) bắt đầu đông khách. Những tay nghề bẫy chim đem bán làm chim phóng sinh ở cổng Lăng Ông-Bà Chiểu hoạt động mạnh. Khách thập phương giầu lòng nhân ái bỏ tiền ra mua bầy chim tội nghiệp ấy thả bay lên trời xanh để rồi chúng lại bị bắt trở lại ở mẻ lưới khác. Lại được bầy bán ở cổng lăng, cổng chùa. Người ta vê mãi mà vẫn không tròn quả phúc. Nếu có người nào đó đánh dấu vào chân những con chim chim mình phóng sinh sẽ thấy rằng chúng trở lại lồng của người bán chim để được bán nữa. Vẫn có người mua để phóng sinh cầu phước, tỏ với Trời Phật lòng nhân đức của loài người”.

Mùa mưa lại về trên đất Phú Nhuận. Mùa mưa khiến tôi nhớ người anh lớn đã mất mấy năm nay. Khoảng cuối thập niên 1980, anh làm hiệu trưởng trường Cao Bá Quát (hồi xưa là trường Chi Lăng 2) trên con đường này. Một buổi chiều mưa Tháng Sáu, tôi đến trường đón anh bằng chiếc xe Honda dame của anh mà tôi mượn trước đó.

Anh em tôi ghé cái quán đầu cư xá Chu Mạnh Trinh ăn món bò viên rất ngon, vừa ăn vừa nhắc lại chuyện hồi tôi còn nhỏ đi theo anh từ nhà lên Lăng Ông một đêm Giao thừa và tôi đòi về sớm vì không chịu nổi mùi khói nhang trong Lăng. Kỷ niệm chỉ có vậy, nhưng khi nhắc lại, tôi quá đỗi nhớ những năm tháng nay đã quá xa và con đường Chi Lăng cong cong, có mấy cây gòn ngay khúc cua có ngôi trường Chi Lăng 2 ngày xưa.

[hoangphong]

Nhà văn Dương Thu Hương đoạt giải văn học Pháp trị giá 200 ngàn euro
April 22, 2023

PARIS, Pháp (NV) – Nhà văn nữ Dương Thu Hương vừa được trao giải thưởng văn học Cino del Duca World Prize 2023 với số tiền thưởng 200,000 euro ($222,000) hôm Thứ Sáu, 21 Tháng Tư, theo báo mạng dayFREURO.

Qua đề nghị của tuyệt đại đa số ban giám khảo giải thưởng Cino del Duca World Prize, do bà Helene Carrere d’Encausee, thư ký thường trực Viện Hàn Lâm Pháp, làm chủ tịch, Ủy Ban Quỹ Del Duca quyết trao giải 2023 World Prize cho bà Dương Thu Hương để bày tỏ lòng kính trọng đối với một nhà văn có tác phẩm và nhân cách đặc biệt mang thông điệp của chủ nghĩa nhân văn hiện đại, được giải thưởng thế giới này công nhận.

Nhà văn Dương Thu Hương hồi năm 2009. (Hình: Bertrand Guay/AFP via Getty Images)

Ban giám khảo gồm 14 thành viên, đa số là thành viên Viện Hàn Lâm Pháp. Dự kiến lễ trao giải cho nhà văn Dương Thu Hương sẽ được tổ chức vào ngày 21 Tháng Sáu tại trụ sở Viện Hàn Lâm Pháp.

Theo Wikipedia, bà Dương Thu Hương sinh năm 1947 tại Thái Bình. Lúc 8 tuổi, trong thời kỳ cải cách ruộng đất, bà đi theo các đoàn học sinh để chứng kiến phong trào chia đất cho nông dân và tố cáo địa chủ.


Năm 1967, bà tình nguyện tham gia Thanh Niên Xung Phong, phong trào Tiếng Hát Át Tiếng Bom, phục vụ trong một đoàn văn công tại Bình Trị Thiên, một trong những khu vực chiến tranh ác liệt nhất lúc đó.

Sau chiến tranh, trở ra Bắc, bà viết văn và công tác trong ngành điện ảnh. Bà tham dự khóa đầu tiên của Trường Viết Văn Nguyễn Du (1980). Các tác phẩm của bà nhanh chóng nổi tiếng và thuộc những tác phẩm được nhiều người đọc lúc đó trong phong trào Cởi Mở.

Bà từng là đảng viên đảng Cộng Sản Việt Nam nhưng bị khai trừ năm 1989 do không tuân thủ điều lệ đảng và phê phán thể chế hiện hành.

Bà viết nhiều tác phẩm như Những Thiên Đường Mù, Bên Kia Bờ Ảo Vọng, Các Vĩ Nhân Tỉnh Lẻ, Quãng Đời Đánh Mất, Hành Trình Ngày Thơ Ấu, Đỉnh Cao Chói Lọi v.v… về hiện thực xã hội Việt Nam, đặc biệt là những năm sau khi chiến tranh chấm dứt, có nội dung chỉ trích hệ thống chính trị Việt Nam.

Bà đã từng phải vào tù do viết sách và phát biểu phê phán việc áp dụng chủ nghĩa Mác Lê Nin, kêu gọi người dân lật đổ đảng Cộng sản Việt Nam.

Mấy năm sau, với sự trợ giúp của các hội đoàn hải ngoại, bà rời Việt Nam sang định cư tại Pháp, và được ông Jacques Toubon, bộ trưởng Bộ Văn Hóa Pháp, trao tặng Huân Chương Văn Hóa Nghệ Thuật “Chevalier des Arts et des Lettres” ngày 13 Tháng Mười Hai, 1994.
Năm 1969, bà Simone Del Luca lập ra giải thưởng mang tên chồng bà, nhà xuất bản Cino Del Duca, để vinh danh những người có đóng góp mang tính nhân văn theo ý nguyện của chồng bà.

Năm 1975 bà lập quỹ Simone và Cino Del Duca để lo từ thiện và quản lý việc chọn và trao giải. Sau khi bà qua đời năm 2004, Viện Hàn Lâm Pháp tiếp tục điều hành giải này.

Nhà văn Dương Thu Hương và Huân Chương Văn Hóa Nghệ Thuật “Chevalier des Arts et des Lettres” được ông Jacques Toubon, bộ trưởng Bộ Văn Hóa Pháp, trao tặng tại Paris, Pháp, ngày 13 Tháng Mười Hai, 1994. (Hình: Joel Robine/AFP via Getty Images)

Được biết trong 54 năm qua có hai người Việt Nam được giải này. Năm 2012 là nhà khoa học kiêm nhà văn Trịnh Xuân Thuận là người Việt Nam đầu tiên được trao giải này.

Với 200,000 euro, Cino del Duca World Prize là giải thưởng văn học có số tiền lớn thứ nhì sau giải Văn Chương Nobel. (Đ.D.)

[vuongquan]

Khỏe ra nhờ sống đơn giản
Duy Lê
29 tháng 4, 2023



Càng giản dị, càng khỏe. (minh họa: Unsplash)

Đã từ lâu, quan niệm rằng chìa khóa dẫn đến hạnh phúc và viên mãn phải là việc tích lũy càng nhiều càng tốt. Nhiều của cải hơn, nhiều trải nghiệm hơn, nhiều thành công hơn. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều phong trào thách thức niềm tin này và cho rằng điều ngược lại là đúng. Chủ nghĩa tối giản – thực hành đơn giản hóa cuộc sống và loại bỏ những vật sở hữu dư thừa, đã được chứng minh là mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần và cảm xúc.

Một trong những lợi ích chính của chủ nghĩa tối giản là giảm mức độ căng thẳng do những áp lực trong cuộc sống. Bằng cách đơn giản hóa cuộc sống và loại bỏ những sở hữu và cam kết dư thừa, bạn làm cho không gian tinh thần và thể chất của mình đơn giản, sạch sẽ, điều này dẫn đến cảm giác bình yên và thanh thản hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng môi trường bừa bộn khiến cho nồng độ cortisol tăng cao, một loại hormone gây căng thẳng, vì vậy việc dọn dẹp nhà cửa hoặc nơi làm việc của bạn có thể tác động tích cực và trực tiếp đến mức độ căng thẳng của bạn.

Khi sống theo lối sống tối giản, bạn sẽ có nhiều thời gian hơn để tập trung vào những điều quan trọng nhất với mình. Bằng cách loại bỏ những sở hữu và cam kết dư thừa, bạn có thể dành nhiều thời gian hơn cho sở thích, các mối quan hệ và sự phát triển cá nhân. Điều này có thể dẫn đến ý thức lớn hơn về mục đích và sự thỏa mãn trong cuộc sống.

Môi trường bừa bộn khiến cho nồng độ cortisol tăng cao, một loại hormone gây căng thẳng, vì vậy việc dọn dẹp nhà cửa hoặc nơi làm việc của bạn có thể tác động tích cực và trực tiếp đến mức độ căng thẳng của bạn. (minh họa: Humairah L./Unsplash)

Khi bạn đơn giản hóa cuộc sống của mình, bạn sẽ hiểu sâu sắc hơn về điều gì thực sự quan trọng đối với mình. Bằng cách tập trung vào những điều thiết yếu và loại bỏ những điều gây xao nhãng, bạn sẽ hiểu rõ ràng về các giá trị và ưu tiên của mình. Điều này giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt và sống một cuộc sống có chủ đích hơn.

Chủ nghĩa tối giản cũng có thể cải thiện mối quan hệ của bạn với người khác. Khi bạn đơn giản hóa cuộc sống của mình, bạn có nhiều thời gian và năng lượng hơn để cống hiến cho những người quan trọng nhất với bạn. Bạn cũng có thể loại bỏ căng thẳng và áp lực thường đi kèm với việc duy trì một lịch trình bận rộn và một ngôi nhà bừa bộn.

Nhiều người thấy rằng cuộc sống đơn giản của họ có thể dẫn đến tăng khả năng sáng tạo. Bằng cách loại bỏ phiền nhiễu và tập trung vào những điều thiết yếu, bạn sẽ thấy rằng mình có nhiều không gian tinh thần hơn để suy nghĩ sáng tạo và giải quyết vấn đề.

Càng đơn giản càng dễ sáng tạo. (minh họa: Unsplash)

Cuối cùng, càng sống giản tiện, bạn sẽ đỡ hao tiền. Khi bắt đầu tích lũy tài sản và tập trung vào những thứ thiết yếu, bạn sẽ thấy rằng mình có thể tiết kiệm tài chính và sống một lối sống bền vững hơn. Điều này giúp bạn không phải lo nghĩ gì về các chi tiêu.

Nói tóm lại, chủ nghĩa tối giản là một lối sống mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần, cảm xúc và tài chính. Hãy đơn giản hóa cuộc sống của bạn và tập trung vào những điều thiết yếu để giảm căng thẳng, sống có chủ đích, cải thiện các mối quan hệ, đạt được nhiều mục đích và thành công trong cuộc sống. Bạn có thể chọn hoàn toàn chấp nhận chủ nghĩa tối giản hay chỉ đơn giản là kết hợp một số nguyên tắc trên vào cuộc sống của mình, bạn sẽ thu được nhiều lợi ích đó. Thử xem, bạn sẽ thấy… khỏe ngay ra đó!

(theo Medium)

[hoanghoa]

Tuổi của xe cũ trên đường phố Mỹ cao kỷ lục
May 16, 2023

ANN ARBOR, Michigan (NV) — Một hiện tượng hiếm thấy ở xứ sở giàu có nhất thế giới và cũng là thiên đường xe hơi thế giới: những chiếc xe cũ chạy trên đường phố Mỹ hiện nay có tuổi cao kỷ lục.

Theo trang mạng tin tức apnews.com, một cư dân ở Michigan cho biết dự định sẽ giữ chiếc Chevy Cruze chín tuổi của mình trong ít nhất bốn năm nữa. Lý do là vì anh ta không muốn mua xe mới để thấy tiền bill hàng tháng của gia đình lên quá cao.


Tiệm sửa xe đang có số lượng khách đem xe cũ đến bảo trì, sửa chữa đông chưa từng thấy. (Hình minh họa: Hung Doan/Người Việt)


Người cư dân này không phải là trường hợp đặc biệt. Người Mỹ hiện nay đang giữ xe cũ của họ lâu hơn bao giờ hết. Theo dữ liệu được thu thập bởi S&P Global Mobility, tuổi trung bình của những chiếc xe lưu hành trên đường phố Mỹ đạt kỷ lục 12.5 năm trong năm nay. Những chiếc sedan thậm chí còn cũ hơn, trung bình là 13.6 năm.

Nguyên nhân ai cũng đã rõ. Đại dịch Covid-19 đã gây ra tình trạng thiếu hụt chip điện tử xe hơi trên toàn cầu, dẫn đến hiện tượng khan hiếm xe, đẩy giá lên mức cao kỷ lục. Và mặc dù hiện nay giá xe mới đã có giảm, nhưng chi phí cho một chiếc xe vẫn quá đắt đỏ với nhiều người Mỹ, kèm với lãi suất cho vay cao. Theo Edmunds.com, lãi suất trung bình cho vay mua xe mới hiện nay trên 7%.

Việc mua xe cũ thậm chí còn tệ hơn. Giá xe cũ trung bình tăng 40% so với thời trước Covid-19, hiện nay lên gần $29,000. Lãi suất cho vay trung bình để mua xe cũ là 11%.

Đối mặt với tình trạng như vậy, nhiều người lái xe đành chọn phương án “chung thủy,” gắn bó với chiếc xe mình đang chạy.

Điều gì xảy ra cũng sẽ có cả người buồn lẫn kẻ vui. Nếu người lái xe buồn, thì người vui nhất hiện nay chính là những chủ tiệm sửa xe hơi. Họ đang thấy tiệm của mình có số lượng khách đem xe cũ đến bảo trì, sửa chữa đông chưa từng thấy. Một chủ tiệm sửa xe ở Michigan cho biết họ bảo trì nhiều chiếc xe chạy đến 300,000 mile!

Theo S&P, tuổi trung bình của xe cũ ở Mỹ hiện nay là 12.5 năm. Nhiều chiếc xe đang lưu hành có tuổi trên 20 năm, đôi khi có đến ba hoặc bốn đời chủ. Gần 122 triệu chiếc xe trên đường phố hiện nay đã hơn chục năm tuổi. S&P dự đoán rằng số lượng xe cũ sẽ tiếp tục tăng cho đến ít nhất là năm 2028.

S&P cũng dự đoán số lượng xe mới bán ra ở Mỹ sẽ đạt 14.5 triệu chiếc trong năm nay. Các nhà sản xuất xe hơi cũng đang bắt đầu giảm giá, khuyến mãi để thu hút khách hàng. Tuy nhiên, không ai dự đoán rằng số xe bán hàng năm sẽ sớm quay trở lại con số 17 triệu chiếc thời trước đại dịch. Và ngay cả khi đã giảm, giá xe mới vẫn còn quá cao đối với nhiều người Mỹ.

Rất có thể, thời đại mà nước Mỹ là thiên đường xe hơi nay bắt đầu kết thúc. Chính quyền Mỹ đến lúc phải tính đến việc phát triển các phương tiện vận chuyển công cộng. (HD)

[hoangphong]

California chú trọng sức khỏe tâm thần của người cao niên
Selen Ozturk



(ảnh: Raychan/Unsplash)

Đến năm 2030, ¼ dân số California là người trên 65 tuổi, nhu cầu về sức khỏe tâm thần và hành vi của nhóm người cao niên đang được chú trọng.

Fancher Larson, cư dân San Francisco, dành phần lớn thời gian trong sự nghiệp của mình để vận động cho quyền của những người gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần. Bây giờ đã lớn tuổi, bà được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer và hiện đang lo lắng điều gì sẽ xảy ra với người bà con trẻ hơn đang bị bệnh về tâm thần, ai sẽ chăm sóc cho anh ta, khi bà bệnh nặng.

Câu chuyện của Larson là một trong những thách thức về sức khỏe tâm thần và hành vi mà người lớn tuổi ở California và trên toàn quốc đang phải đối mặt sau đại dịch COVID-19.

Tại cuộc hội nghị về nhu cầu sức khỏe hành vi của người cao niên ở San Francisco, do Bộ Người cao niên California (CDA) tổ chức hồi cuối Tháng Tư vừa qua, Larson, người thuộc tổ chức phi lợi nhuận San Francisco Mental Health Clients’ Rights Advocates, cho biết: “Tôi không màng sức khỏe bản thân, mà rất lo lắng chuyện gì sẽ xảy ra với người thân của mình. Vì không có sự giúp đỡ, nhiều người phải dùng thuốc vô tội vạ vì họ không được chuyển đến cơ sở chăm sóc của quận hạt.”

Hội nghị trên thu hút nhiều bệnh nhân, bác sĩ lâm sàng, nhân viên CDA, nhân viên xã hội và các nhà lãnh đạo cộng đồng khác, những người đã chia sẻ kinh nghiệm khi ngày càng có nhiều người lớn tuổi đối mặt với những thách thức về thể chất, tinh thần và tài chính, ngay cả khi đại dịch không còn là mối nguy hiểm lớn. Đây là một phần trong nỗ lực toàn tiểu bang nhằm cải thiện dịch vụ cho người lớn tuổi theo “Kế hoạch Tổng thể về Người cao niên của California” (California’s Master Plan for Aging) – một kế hoạch 10 năm nhằm tăng cường hỗ trợ cấp tiểu bang và địa phương trong năm lĩnh vực chính: nhà ở, chăm sóc sức khỏe, công bằng xã hội, người chăm sóc , và an ninh tài chính.

Người cao niên lo lắng về các vấn đề nhà ở, chăm sóc sức khỏe, công bằng xã hội, người chăm sóc , và an ninh tài chính. (minh họa: Josh Appel/Unsplash)

Hiện nay, toàn tiểu bang có 15% cư dân trên 65 tuổi, dự kiến sẽ tăng lên 25% vào năm 2030. Giám đốc CDA Susan DeMarois cho biết đây là mới là hội nghị đầu tiên, CDA sẽ còn tổ chức thêm ba hội nghị nữa cùng chủ đề tại Fresno, San Bernardino và Ukiah, mục đích là để thu thập ý kiến đóng góp của cộng đồng, nhằm định hình chính sách xung quanh việc đáp ứng các nhu cầu về sức khỏe hành vi của người cao niên.

Các chuyên gia cho rằng xu hướng này một phần là do xã hội bị cô lập liên quan đến đại dịch COVID-19, và cho rằng cung cấp nhiều nguồn lực sức khỏe tâm thần hơn là chìa khóa để giải quyết các vấn đề. “Sức khỏe tâm thần vẫn là điều cấm kỵ (taboo) trong nhiều cộng đồng da màu.” Michelle Fonseca, cư dân ở Mission, người đang làm việc để trở thành nhân viên công tác xã hội, kể. “Có nhiều thông tin sai lệch trong đại dịch COVID-19, nhiều bác cao niên không muốn chích ngừa. Trong khu phố của tôi, các thành viên cộng đồng phải gõ cửa từng nhà, nói tiếng Tây Ban Nha, tiếng Trung, tiếng Tagalog, giải thích để mang lại cho các chú bác cảm giác an toàn khi chích ngừa.”

Tiến sĩ Marcy Adelman, đồng sáng lập trung tâm tài nguyên dành cho người cao niên thuộc cộng đồng LGBTQ+ Openhouse SF và là thành viên của California Commission on Aging, cho biết: “Mọi người có nhiều khả năng vượt qua nỗi sợ hãi hơn nếu có ai đó ngồi bên cạnh hoặc ở đầu dây bên kia.”

Cả Adelman và Giám đốc Y tế On Lok – Tiến sĩ Ben Lui đều nhấn mạnh rằng hỗ trợ sức khỏe tâm thần và hành vi, cần được kết hợp tốt hơn vào các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người cao niên. Lui cho biết: “Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hành vi hiệu quả là những dịch vụ được tích hợp vào dịch vụ chăm sóc ban đầu. Đối với người cao niên có vấn đề về sức khỏe hành vi, thường có sự bất ổn liên quan đến vấn đề nhà ở, lập kế hoạch tài chính và nhu cầu vận chuyển.”

Theo Mia Grigg, Phó Chủ tịch Viện Lão hóa về Dịch vụ Chăm sóc Tích hợp (Institute on Aging of Integrated Care Services), những người cao tuổi sử dụng “Friendship Line”, do viện này mở ra cho biết tình trạng trầm cảm, lo lắng và cô đơn đã giảm rõ rệt trong sáu tháng qua. Jim DeRoche, một người cao niên sống ở San Francisco, cho biết việc đào tạo nhân viên chăm sóc, phụ trách “Friendship Line” có kiến thức về chấn thương là mấu chốt để kết nối với những người lớn tuổi như ông.

Những người tham gia hội nghị đồng ý rằng các nỗ lực phối hợp nhằm kết hợp sức khỏe hành vi vào các dịch vụ chăm sóc ban đầu cần phải bắt đầu ở cấp tiểu bang. Jennifer Stephens-Pierre, Giám đốc Alameda County’s Area Agency on Aging cho biết: “Đối với nhiều người lớn tuổi mắc bệnh tâm thần rồi bị chứng mất trí nhớ, họ sẽ không biết phải khai báo bệnh nào để được sự chăm sóc đúng những gì họ cần.”

Người cao niên có nhiều khả năng vượt qua nỗi sợ hãi hơn nếu có ai đó ngồi bên cạnh hoặc ở đầu dây bên kia. (minh họa: Unsplash)

Mark Salazar, Giám đốc điều hành Hiệp hội Sức khỏe Tâm thần San Francisco (Mental Health Association of San Francisco), cho biết cơ quan của ông chứng kiến “sự sụt giảm đáng kể về tỷ lệ tái nhập viện” sau khi kết hợp nhân viên của dịch vụ sức khỏe hành vi của Quận hạt Marin thông qua Sở Y tế Công cộng San Francisco và Bệnh viện Đa khoa San Francisco.

Những người tham gia chia sẻ kinh nghiệm của riêng họ về sự phối hợp giữa các chương trình sức khỏe tâm thần và hành vi, kêu gọi các nhà lãnh đạo CDA phản ánh điều này ở cấp tiểu bang. Adelman cho biết: “Chúng tôi có thể phục vụ người cao niên một cách hiệu quả nhất thông qua Openhouse SF khi có sự phối hợp giữa các chương trình – tiếp cận sức khỏe tâm thần và hành vi với sự giúp đỡ dành cho người cao niên vô gia cư hoặc các dịch vụ hỗ trợ LGBTQ+. Tôi mong các nhà lãnh đạo tiểu bang đầu tư vào các tổ chức tạo ra cơ sở hạ tầng vật chất và pháp lý, để giúp đỡ người cao niên trong các cộng đồng.”

(Nguồn: EMS – Trang Nguyên chuyển ngữ)

[hoanghoa]

Paxlovid, thuốc chống COVID của Pfizer, được FDA chấp thuận hoàn toàn
26/05/2023
Reuters

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ngày 25/5 chuẩn thuận hoàn toàn cho thuốc uống điều trị COVID-19 của Pfizer, dọn đường cho nhà sản xuất bán thuốc với giá thị trường khi nguồn cung cấp của chính phủ Hoa Kỳ cạn kiệt.

Paxlovid được FDA cấp phép cho sử dụng khẩn cấp vào cuối năm 2021, khi có nhu cầu rất lớn về các phương pháp điều trị COVID hiệu quả. FDA ngày 25/5 phê duyệt cho phép dùng Paxlovid để điều trị cho người lớn có nguy cơ cao tiến triển thành bệnh nặng.

Paxlovid, được dùng trong 5 ngày bắt đầu ngay sau khi xuất hiện các triệu chứng, là một trong số ít phương pháp điều trị được các nhà sản xuất thuốc tung ra trong thời kỳ đại dịch cho thấy tỷ lệ nhập viện và tử vong do COVID giảm đáng kể, dù lợi ích chủ yếu được quan sát nơi những người chưa được tiêm chủng và những người có nguy cơ cao.

Các quan chức Hoa Kỳ cho biết họ có kế hoạch xử lý phần lớn hàng tồn kho Paxlovid được mua từ Pfizer, vốn được cấp miễn phí tại các hiệu thuốc trên toàn quốc, trước khi chuyển sang thị trường thương mại bình thường.

Tính đến ngày 21 tháng 5, khoảng 14 triệu liệu trình điều trị Paxlovid đã được phân phối, trong đó hơn 9 triệu liệu trình đã được sử dụng, theo dữ liệu liên bang.

Phát ngôn viên của Pfizer cho biết công ty không có kế hoạch đưa ra mức giá mới cho Paxlovid. Nhà sản xuất thuốc Hoa Kỳ nói trong một tuyên bố rằng tại thời điểm này, chính phủ sẽ tiếp tục giám sát việc phân phối và những cư dân đủ điều kiện sẽ tiếp tục nhận được thuốc miễn phí. Sự chấp thuận hoàn toàn của FDA cho phép Pfizer mở rộng chiến dịch tiếp thị Paxlovid.

Pfizer đã bán cho chính phủ Hoa Kỳ gần 24 triệu liệu trình Paxlovid với giá khoảng 530 đô la một liệu trình.

Viện Đánh giá Kinh tế và Lâm sàng (ICER), một nhóm nghiên cứu về giá thuốc có ảnh hưởng, vào tháng 12 năm ngoái nói giá Paxlovid tại Hoa Kỳ - dựa trên lợi ích và giá trị đối với bệnh nhân - nên nằm trong khoảng từ 563 đô la đến 906 đô la mỗi liệu trình điều trị.

Công ty Pfizer đã bán được khoảng 18,9 tỷ đô la Paxlovid vào năm ngoái và dự báo doanh thu khoảng 8 tỷ đô la cho năm 2023.

Sự chấp thuận đầy đủ của FDA dành cho Paxlovid được đưa ra hai tuần sau khi Hoa Kỳ chấm dứt tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng đối với COVID-19, căn bệnh đã gây ra khoảng 1,1 triệu ca tử vong trên toàn quốc, theo ước tính của chính phủ.

Dữ liệu do cả FDA và Pfizer trình bày trong cuộc họp tư vấn của các chuyên gia bên ngoài đã giúp giảm bớt những lo ngại về an toàn xung quanh khả năng tái phát các triệu chứng COVID sau liệu trình Paxlovid kéo dài 5 ngày.

Mối lo ngại xuất hiện sau nhiều báo cáo về việc các triệu chứng quay trở lại sau khi điều trị bằng Paxlovid, kể cả ở những bệnh nhân nổi tiếng như Tổng thống Joe Biden.

[hoanghoa]

Giá của tất cả các mẫu xe điện đang bán tại Mỹ
June 3, 2023

QUẬN CAM, California (NV) – Dưới những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ chính phủ Biden, trong vài năm qua, ngành xe điện ở Mỹ đã có những bước tiến nhảy vọt. Số lượng xe điện lưu hành ngày càng nhiều. Hiện nay ở Hoa Kỳ đang có mặt khoảng 50 mẫu xe điện khác nhau.

Trang mạng xe điện insideevs.com vào đầu Tháng Sáu vừa công bố một danh sách rất hữu ích: liệt kê giá của tất cả các mẫu xe điện chạy bằng bình điện ở Mỹ (battery electric vehicle- BEV), bao gồm hơn 200 cấu hình chi tiết riêng biệt, từ bình điện, hệ thống truyền động… Thí dụ như Tesla Model 3, Model Y đều có nhiều cầu hình khác nhau.

Mẫu xe rẻ nhất trên thị trường Mỹ hiện là 2023 Chevrolet Bolt EV. (HÌnh minh họa: Justin Sullivan/Getty Images)

Giá được Inside EV liệt kê là giá bán lẻ đề nghị bởi nhà sản xuất (MSRP), cộng với chi phí vận chuyển đến đại lý, và trừ đi khoản tín dụng thuế liên bang (nếu xe hội đủ điều kiện). Giá chưa tính đến các khoản giảm giá, thuế hoặc ưu đãi của riêng tiểu bang, địa phương.

Danh sách này khá toàn diện, mặc dù chưa bao gồm một số mẫu xe mới sắp ra mắt như Chevrolet Silverado EV, Blazer EV, Equinox EV… Đây là một công việc tốn nhiều công sức, vì thị trường xe điện hiện nay đang thay đổi liên tục, bao gồm các mẫu xe mới, cập nhật giá mới, các mẫu xe đã ngừng sản xuất…

Danh sách của Inside EV bao gồm hơn 200 cấu hình riêng lẻ của khoảng mẫu xe 50 BEV. Giá của chúng dao động từ khoảng $19,995 cho đến hơn $250,000.

Mẫu xe rẻ nhất trên thị trường Mỹ hiện là 2023 Chevrolet Bolt EV với giá là 19,995 USD. Mẫu xe này có phạm vi di chuyển kết hợp EPA là 259 mile. Chevrolet Bolt EUV xếp ngay sau với giá $21,295. Tuy nhiên, Chevrolet đã thông báo sẽ ngừng sản xuất hai mẫu xe này vào năm tới, một quyết định bị giới chuyên gia chỉ trích mạnh vì loại ra khỏi thị trường hai mẫu xe điện giá rẻ nhất.

Mẫu xe rẻ thứ ba là 2023 Nissan Leaf phạm vi di chuyển kết hợp EPA 149 mile, giá là $29,135, cao hơn khoảng $8,000 so với Bolt EUV. Lý do là mẫu xe này không đủ điều kiện nhận khoản tín dụng thuế liên bang $7,500 theo Đạo Luật Giảm Lạm Phát 2022 của chính phủ Biden.

Kế đến là mẫu xe Volkswagen ID.4 được sản xuất ở Đức, có giá khởi điểm $32,790 với phiên bản bình điện 62 kWh. Phiên bản bình điện 82 kWh của mẫu xe này có giá khởi điểm $37,790.

Mẫu xe Tesla rẻ nhất là Model 3 RWD, có giá $38,130. Trong khi mẫu xe SUV bán chạy nhất thế giới trong Quí I – Tesla Model Y – có giá $41,630 (phiên bản AWD).

Mẫu xe bán tải pickup BEV rẻ nhất là Ford F-150 Lightning Pro, phiên bản bình điện tiêu chuẩn có giá $54,369.

Những chiếc BEV đắt nhất trên thị trường là những mẫu xe Lucid, Porsche, Mercedes-Benz, Audi và BMW. Mẫu xe Mỹ 2023 Lucid Air Sapphire có giá cao nhất, $250,725!
Để xem toàn bộ danh sách, xin vào đường link sau đây: https://insideevs.com/news/565883/elect ... prices-us/. (HD)

[hoangphong]

Sài Gòn: Trà đá đây…
Hà Thanh Vân


Nếu có ai hỏi thích món gì nhất ở Sài Gòn, chắc tôi sẽ thốt lên là: Trà đá

Nói đến Sài Gòn người ta hay nghĩ đến một thiên đường ẩm thực. Thiên đường ẩm thực ấy sẽ thiếu mất một phần quan trọng nếu không có thứ đồ uống giản dị và quen thuộc: Trà đá.

Sài Gòn có món trà đá

Sài Gòn với tôi là gì nhỉ, là nơi tôi thích nhất, là nơi tôi cảm thấy thoải mái nhất như một lần đã từng nói với bạn bè. Khi còn rất trẻ, tôi hay nghĩ rằng tình yêu là tất cả, là trên hết, là vĩnh viễn không đổi thay. Nhưng năm tháng qua đi, qua nhiều buồn vui của cuộc sống, mới hiểu ra rằng những sự thích đôi khi mới là bất biến, không thay đổi.

Không phải lòng Sài Gòn như rất nhiều người, nhưng thật tình là khó mà xa Sài Gòn được kể từ khi tôi đặt chân đến nơi này lần đầu tiên. Sài Gòn trong trí nhớ của một cô bé con từ miền Tây lên là những hiệu sách thật lớn, là những bùng binh rộng, những con đường tấp nập đèn xanh đèn đỏ, là cái sở thú thần tiên của tuổi nhỏ khác xa với cái nhìn của một người lớn như bây giờ, là những rạp chiếu phim…

Lớn lên một chút, tôi nhớ những ngày đi học. Nhớ ngày xưa ở gần trường Trưng Vương, cứ bâng khuâng hoài vì bài hát “Trưng Vương khung cửa mùa thu”, nhớ con đường Nguyễn Bỉnh Khiêm có hai hàng cây cao vút. Nhưng nhớ nhất là mái trường đại học yêu dấu của tôi, nơi là trường Văn Khoa ngày xưa. Có quán cà phê Văn Khoa ngay cạnh trường mà bạn bè hay tụ tập. Vị ngọt đắng của ly kem cà phê đến bây giờ nhắm mắt lại tôi vẫn như hình dung ra.

Tôi đã dự rất nhiều cuộc hội thảo bàn về văn hóa Nam Bộ, văn hóa của người Sài Gòn. Những ngôn từ bác học, những cứ liệu lịch sử đầy sức thuyết phục, nhưng xem ra không thể nào bằng những lần tự cảm nhận, tự chiêm nghiệm, những lần chạm được vào những lớp, những tầng văn hóa của nơi này.

Nhớ một lần trong một hội thảo về văn hóa Sài Gòn, một người đã đứng lên hỏi: Sài Gòn có món gì là đặc sản. Tôi đã buột miệng thốt lên: Trà đá. Mọi người đều cười ồ, nhưng rồi ai cũng thấy… đúng. Vì Sài Gòn có món gì là đặc trưng đâu nhỉ, khi mà ở nơi này, người ta có thể tìm thấy nhiều món của rất nhiều miền. Còn những món tưởng là rặt Sài Gòn, thì khi truy nguyên nguồn gốc, lại hóa ra không phải. Nhưng trà đá thì đích thị là của Sài Gòn, sinh ra ở Sài Gòn.

Ngược dòng thời gian

Sài Gòn là nơi đầu tiên mà người Pháp biến thành thuộc địa. Văn minh, văn hóa Pháp du nhập đầu tiên là vào chính mảnh đất này. Quá trình giao lưu, tiếp biến văn hóa với phương Tây đã khiến cho Sài Gòn hình thành những đồ ăn, thức uống đặc biệt, giao thoa giữa Đông và Tây, chẳng hạn như bánh mì, cà phê, trà đá… mang những nét đặc trưng Sài Gòn. Việc người Pháp phát triển việc trồng trà ở những vùng như Phú Thọ, Bảo Lộc, Pleiku… không chỉ đặt nền móng để sau này Việt Nam trở thành một trong những nước xuất khẩu trà lớn nhất thế giới, mà còn là góp phần tạo nên một đặc sản cho Sài Gòn là trà đá.

Việc nhập và sử dụng những đồ gia dụng và thiết bị tiện nghi hiện đại trong gia đình đã khiến cho người Sài Gòn sáng tạo ra món trà đá. Thật khó xác định là trà đá xuất hiện chính xác trong khoảng thời gian nào, nhưng ở Sài Gòn trước năm 1975, trà đá đã rất thông dụng. Thời tiết Sài Gòn đủ nóng nhưng cũng đủ ôn hòa để người ta có thể uống trà đá quanh năm suốt tháng.

Nếu ly cà phê đen hay ly cà phê sữa là món đồ uống không thể thiếu của những buổi sáng Sài Gòn trước khi bắt đầu một ngày làm việc mới thì ly trà đá trong veo, vàng nhạt, mát lạnh là cứu tinh cho những bữa ăn, giúp thực khách thêm ngon miệng. Sau năm 1975, trà đá du nhập ra miền Bắc và lập tức được hoan nghênh nhiệt liệt, bất chấp việc bên cạnh mùa hè nóng nực thì miền Bắc còn có mùa đông lạnh lẽo, dường như không hợp với trà đá.

Có một thời gian, hình ảnh những người bán hàng rong tại các bến xe, ga tàu phía Nam trên tay cầm những bịch nylon đựng trà đá, cất tiếng rao lanh lảnh: Trà đá đây, trà đá đây, thật sự đã để lại những ấn tượng sâu sắc cho những du khách lần đầu vào miền Nam. Theo thời gian và cùng với mức sống tăng lên, trà đá dần trở thành quen thuộc với người Hà Nội và cho đến nay thì trở nên phổ biến khắp cả nước. Trà đá cũng dần có sự thay đổi về chất lượng. Ngày trước thường trà pha là thứ trà vụn rẻ tiền, đá là đá cây chặt nhỏ ra, làm từ nước… lã. Ngày nay trà pha tuy vẫn là loại bình dân nhưng chất lượng đã tốt hơn và đá là làm từ nước tinh khiết, bảo đảm hạp vệ sinh.

Văn hóa… trà đá của Sài Gòn

Khi còn nhỏ, tôi ra Hà Nội chơi và Hà Nội không có món lẩu, cũng không có trà đá. Giờ thì Hà Nội đã có các món lẩu và trà đá khắp nơi. Nhưng trà đá Hà Nội vẫn không như trà đá Sài Gòn. Trà đá Hà Nội ít đá hơn, nhiều trà hơn. Uống vào không thấy mát lạnh, chỉ thấy vị trà. Dù vậy ra Hà Nội nhiều lần tôi vẫn không bỏ được thói quen kêu một ly trà đá trong những lúc đi ăn, dù là ăn món gì chăng nữa.

Trà đá miễn phí ở Sài Gòn (ảnh: VNE)

Và bên cạnh một ly cà phê, ly sinh tố, bao giờ tôi cũng phải gọi thêm một ly trà đá. Để thấy có chút vị Sài Gòn giữa lòng Hà Nội. Và để nhớ câu thơ của Phan Thị Vàng Anh khi tự nhận mình và người yêu là “hai ly trà đá Sài Gòn” ở giữa lòng Hà Nội. Và cũng để đôi lần thấy bực bội khi nghe giọng Hà Nội chối từ: Ở đây không có trà đá đâu nhé.

Trà đá Sài Gòn là một đồ uống vô cùng đặc biệt. Nó có thể dùng với bất cứ món ăn nào, từ mặn đến ngọt và dùng chung với mọi đồ uống. Một tô hủ tiếu Nam Vang nóng hổi buổi sáng, một đĩa cơm tấm sườn bì chả đúng kiểu Sài Gòn, một đĩa gỏi gà xé lưỡi hay một ổ bánh mì thịt nguội… đều có thể “đi” với ly trà đá. Các tiệm chè Sài Gòn dù là của người Việt hay người Hoa đều mặc định dọn ly trà đá ra kèm với ly chè.

Trà đá miễn phí ở Sài Gòn (ảnh: VNE)

Các quán nhậu Sài Gòn cạnh chai rượu đế bao giờ cũng kèm theo một ca trà đá to bự để làm dịu vị rượu cay xé họng. Và điều đặc biệt chắc chỉ Sài Gòn mới có là khi vào những quán cà phê, bên cạnh ly nước hay ly cà phê, bao giờ khách cũng được nhân viên quán liên tục châm rót thêm trà đá. Ngồi ở quán vài tiếng đồng hồ, tán gẫu cả buổi với bạn bè, số ly trà uống nhiều khi lên đến con số hàng chục. Sự xởi lởi, phóng khoáng này khó có thể tìm thấy ở nhiều địa phương khác.

Ngày nay ở nhiều hàng quán, chủ quán đã có những thử nghiệm mới, cho thực khách uống nước lọc có vị lá dứa, nước đậu rang, nước gạo lứt… thơm và thanh lọc cơ thể, hay sang hơn, cho thực khách uống nước nấu từ lá trà tươi, trà túi lọc… nhưng xem ra những thử nghiệm này vẫn thất bại trước trà đá. Món trà sữa du nhập từ Đài Loan bây giờ có mặt khắp nơi, nhưng giá cao và dĩ nhiên cũng không thể thay thế được trà đá. Ngoài ra còn có các loại nước đóng chai có tên gọi như trà xanh, trà chanh, trà đào… nhưng trà đá vẫn chiếm vị trí độc tôn. Có lẽ vì vị ngọt của trà sữa hay những hóa chất giả mùi trà trong những chai nước như của… Dr. Thanh vẫn không làm người ta mát lòng mát dạ như trà đá.

Trong chuyến kinh lý Việt Nam và ghé qua Sài Gòn vào Tháng Mười Một 2017, Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngồi quán cà phê vỉa hè và… thưởng thức trà đá Sài Gòn (ảnh: Zing)

Trà đá Sài Gòn cũng giống tính cách người Sài Gòn. Ly trà đá trong veo, nhạt màu mà uống vào mát lạnh, uống vào đỡ ngay cơn khát. Dễ làm như trà đá Sài Gòn nhưng không phải ai cũng quen với vị trà đá đó. Trà đá Sài Gòn thường là loại trà giá cả bình dân, pha loãng và bỏ đá vào, có khi phải gọi chính xác là nước lọc có vị trà. Đặc biệt là phải bỏ rất nhiều đá, chứ không chỉ vài cục đá như ly trà đá Hà Nội. Dễ uống và dễ pha, già trẻ lớn bé đều uống được, dùng được với mọi đồ ăn thức uống, từ nơi bình dân đến nơi sang trọng đều có mặt, ly trà đá Sài Gòn quả là một đặc sản ẩm thực “vô địch”, không món gì theo kịp!

Bây giờ thì không còn những người bán hàng rong trà đá ở những ga tàu, bến xe nữa, thay vào đó, trà đá trở thành một món quà mà người Sài Gòn hào sảng, nhân hậu dành tặng cho nhau. Trên đường phố Sài Gòn, đặc biệt là vào mùa nắng nóng, có thể bắt gặp những bình trà đá miễn phí bên lề đường, liên tục được châm rót thêm cho đầy và hình ảnh những người dân lao động dừng lại uống ly trà đá, thậm chí mở bình nước cá nhân rót trà vào, đã trở nên hết sức thân thuộc, gần gũi.

Nếu có ai hỏi thích món gì nhất ở Sài Gòn, chắc tôi sẽ thốt lên là: Trà đá. Trà đá, chẳng phải chỉ là một món đồ uống đặc trưng, mà còn chính là một phần không thể thiếu của văn hóa Sài Gòn từ ngày xưa cho đến ngày nay.

[quaichao]

Những hình ảnh dĩ vãng của một Sài Gòn thời mông muội
Tidoo Nguyễn
25 tháng 6, 2023


Sài Gòn, thập niên 1980 (ảnh: Christopher Pillitz/Getty Images)

Ngôn ngữ cũng như con người có sinh có tử. Có những chữ mới được sinh ra theo thời, có những chữ mãi mãi chỉ còn trong ký ức vì thời thế thay đổi. Giai đoạn sau 1975 đã sinh ra những con chữ, khái niệm, thậm chí là thành ngữ mà bây giờ chỉ còn nằm trong ký ức của những thế hệ 7X đổ về trước.

Giữa cuộc sống xô bồ hối hả của thời đại ngày nay đã cuốn đi những ký ức chứa đựng không chỉ tình thương mà còn đong đầy những con chữ, khái niệm, thành ngữ của những năm sau 1975.

Thời đại công nghệ số, viễn thông, internet ra đời, nhiều từ ngữ, khái niệm mới cũng góp phần “ra tay” đè bẹp, dìm các câu chữ của ngày xưa ấy, ngày của những năm cả miền Nam đều thiếu ăn thiếu mặc.

Người ta hiếm có khoảng lặng để ngồi với nhau ôn lại những kỷ niệm cũ. May chăng là những dịp tình cờ gặp gỡ người xưa trong phút chốc, và tình cờ nhắc lại ngày tháng xa xôi với những tình huống cười ra nước mắt mà trong đó có những câu chữ của thời ấy theo dòng thời gian. Dòng ký ức bắt đầu từ khi “bộ đội” vào Sài Gòn.

Người ta kháo với nhau rằng khi “bộ đội” từ trong rừng tràn về Sài Gòn hồi Tháng Tư 1975 đã mang theo vi khuẩn, mầm mống gây bệnh ghẻ trong bộ đồ dính đầy bụi bặm và trong cơ thể thiếu nước vì trốn lâu ngày trong rừng của họ. Họ là nguồn lây lan bệnh ghẻ. Thời đó, ghẻ là căn bệnh tràn lan ở miền Nam, nhất là những đứa trẻ được sinh ra trong thập niên 70. Từ đó mọi người có nhu cầu sử dụng xà bông để diệt ghẻ.

Vì thời đó thuốc men khan hiếm, nên xà bông 72 phần dầu có in chữ “72%” trên bề mặt cục xà bông màu vàng nâu trở thành nhu yếu phẩm, được cấp phát theo phiếu ở cửa hàng hợp tác xã.

Ở miền Nam, người ta không gọi là cửa hàng mậu dịch như “miền Bắc XHCN” mà gọi là cửa hàng hợp tác xã. Nơi đây, nhà nước cộng sản cung cấp các loại hàng nhu yếu phẩm có giới hạn như là gạo cũ theo sổ mua gạo, và các nhu yếu phẩm khác theo phiếu như là nước mắm tĩn trong cái tĩn bằng sành phết vôi trắng; dầu hôi để đốt đèn dầu; vải tám với chất liệu sợi thô, mau bị mục rách; muối hột luôn lẫn với cát.

Thời ấy một món nhu yếu phẩm thường có nhiều công dụng. Người ta làm gì có kem đánh răng để xài nên muối hột không chỉ để nêm mà còn dùng để vệ sinh răng miệng.

Còn với vải tám, khi quần áo may bằng loại vải này đã rách thì người ta xé một miếng nhỏ dài một gang tay, bề ngang chừng một lóng tay rồi se nhỏ lại làm tim đèn. Không hiểu sao chỉ có loại vải này mới làm tim đèn được vì các loại khác dùng làm tim đèn thì sẽ bị chảy nhựa.

Ảnh minh họa Alice Young/Unsplash: Trái cây là thứ cứu đói thời thập niên 70-80 nhưng có khi chưa kịp chín đã bị vặt sạch

Mỗi lần đi mua nhu yếu phẩm ở cửa hàng hợp tác xã thì người trong gia đình thường đi bộ xếp hàng từ sáng sớm vì cửa hàng hợp tác xã thường cũng gần nhà. Còn chiếc xe đạp thì dành cho thành viên trong gia đình đi xa để kiếm ăn.

Kiếm ăn thì được hiểu từ nghĩa bóng đến nghĩa đen, tức là người đó sẽ dùng xe đạp đi làm thuê làm mướn để kiếm tiền mà cũng có thể chở thêm một đứa trẻ giả vờ đi thăm họ hàng vào giờ ăn để ăn chực. Khi hai thành viên đi ăn chực thì cả nhà bớt được hai phần ăn trong một bữa ăn của ngày hôm đó.

Mà đâu phải chiếc xe đạp nào cũng ngon lành, thời ấy, những chiếc xe đạp hay bị trật con chó. Bên trong líp xe đạp có một bộ phận nhỏ được làm bằng kim loại áp vào bánh răng để tạo lực truyền động. Bộ phận này thời đó gọi là “con chó”.

Khi bánh răng quá mòn mà người ta không có tiền thay thì “con chó” sẽ không còn khít với các răng nữa nên khi người ta đạp thì vòng líp tuột luốt hay còn gọi là trật con chó. Ngày nay người ta không gọi bộ phận đó là “con chó” mà gọi nó là cái lẫy.

Trong lúc các thành viên khác đi đâu thì đi, ai ở nhà thì có gì ăn nấy, có khi nhà nghèo đông con thì không có gì để ăn. Đa số người miền Nam lúc ấy phải ăn cơm độn. Cơm độn tức là cơm nấu bằng gạo cũ độn với củ lang, củ mì cho nhiều để mọi người được no và ít tốn gạo.

Nhà nào may mắn lắm thì được ăn cơm nấu bằng gạo cũ. Đó là loại gạo chỉ cần đong đầy một lon sữa ông Thọ, khi nấu thành cơm thì nở téc béc đầy nồi, đủ ăn cho nhiều người. Vì vậy, người ta còn gọi loại gạo này là gạo nở. Thời đó tuyệt nhiên chẳng thấy ai có cơm dẻo thơm để ăn, có cơm ăn đã là may lắm rồi.

Gạo là thứ vô cùng quý hiếm thời đó vì vậy gia đình nào lỡ làm mất sổ mua gạo thì buồn lắm, từ đó phát sinh “thành ngữ”: “Buồn như mất sổ gạo”.

Mất sổ gạo thì coi như phải kiếm thứ khác mà ăn. Người ta phải ra ruộng câu cá, nhủi cá. Những đám ruộng được gặt lúa xong sẽ còn lại xăm xắp nước. Người ta dùng một cái nhủi bằng lưới màu xanh lá gắn vào một cái khung tầm dông có cán để đẩy dài trên mặt ruộng hòng bắt được cá đồng.

Ảnh minh họa Webtretho: Bọn trẻ ở quê đi nhủi cá để có thêm thức ăn cho gia đình

Cho dù cả gia đình trải qua một ngày khó khăn vất vả, thì tối đến đám con nít dù đói dù no cũng đi coi truyền hình ké ở nhà người khác.

Lúc đó, cái ăn cái mặc còn không có đừng nói gì đến giải trí. Cả xóm họa hoằn lắm mới có một gia đình còn giữ cái truyền hình từ đời Bảo Đại. Hồi đó hễ cái gì quá cũ thì người ta cho là từ “đời Bảo Đại”.

Thời ấy thì làm gì có truyền hình màu mà chỉ có truyền hình trắng đen thu tín hiệu bằng chà anten xương cá gắn trên nóc nhà.

Khi thấy đài đang xem dở quá thì người ta chuyển qua đài khác bằng cách leo lên nóc nhà quay anten để thu tín hiệu. Người trên nóc nhà vừa quay anten vừa phối hợp với người rà đài bằng miệng: “Rõ chưa? Rõ chưa?” để biết được truyền hình đã bắt được hình ảnh đã rõ hay chưa.

Đám trẻ con sau khi xem truyền hình xong nếu còn vài xu thì hùn tiền lại mua một gói mì Vị Hương. Cả đám có khi gồm năm đứa nấu một tô mì Vị Hương đầy nước và cùng ăn.

Không hiểu sao, con người đã từng sống ở thời đó có ý chí rất mãnh liệt. Từ người lớn cho đến trẻ con đều ý thức được rằng phải sống, dù có thiếu ăn thiếu mặc, thiếu cả cách giải trí.

Trẻ con không cần ba mẹ nhắc nhở mà tự biết siêng học để sau này thoát nghèo, dù thời đó đám trẻ con đi học chỉ có cặp đệm. Cặp đệm là loại cặp được đan bằng lá bàng giống như người ta đan đệm trải giường.

Những con người ngày ấy hôm nay có dịp ngồi ôn lại dòng chảy ký ức trong tiếng cười và nước mắt mà không khỏi xót xa với cuộc sống bạo loạn trong bối cảnh xã hội thời nay và chắt lưỡi nói: “Ngày xưa khổ mà vui vì ai cũng khổ, cũng thương nhau. Bây giờ người ta ganh ghét nhau chỉ vì đồng tiền mà nhất là từ khi giá đất lên, cha mẹ con cái, anh em họ hàng có khi chia lìa”.

[hoanghoa]

Tấm vé độc đắc $1 tỷ của Powerball đã có chủ
Mai Khuê
21 tháng 7, 2023


Maria Menjivar (thứ ba, từ trái) – chủ chợ nhỏ Las Palmitas, nơi vé Powerball trị giá $1 tỷ được bán ở trung tâm thành phố vào Thứ Năm, ngày 20 Tháng Bảy 2023 tại Los Angeles, CA. (ảnh: Gary Coronado/Los Angeles Times via Getty Images)

Một người ở California may mắn giành được giải độc đắc trị giá $1 tỷ của Powerball khi khớp tất cả năm số và số Powerball. Chưa hết, bảy người chơi khác ở tiểu bang vàng cũng gặp may. Họ nằm trong số 36 người chơi trên 16 tiểu bang khớp năm con số để giành được $1 triệu. Ba người chơi khác trúng $2 triệu mỗi người với Power Play – một hệ số nhân giải thưởng mà người chơi có thể mua bằng vé của họ với $1 bổ sung.

Những người trúng số sống ở các tiểu bang: California (7 người); Connecticut; Floria (4); Illinois; Idiana; Kentucky; Massachusetts (3); Maryland (2); Missouri; New Hampshire; New Jersey (2); NewYork (5); Ohio; Texas (4); Wisconsin và West Virginia.

Ba người chiến thắng giải thưởng trị giá $2 triệu sống ở Florida, Pennsylvania và Rhode Island, theo Powerball.

Những người trúng giải ở California, Florida và New Hampshire thậm chí còn may mắn hơn, họ ở ba trong số tám tiểu bang không bị tính thuế khi trúng xổ số, vì vậy, mặc dù họ vẫn không được nhận toàn bộ số tiền hàng triệu hoặc hàng tỷ đôla sau thuế liên bang, nhưng họ vẫn được nhiều hơn những người trúng số ở các bang khác.

Giải thưởng $1 triệu giảm xuống còn $760,000 sau khi bị đánh thuế ở mức 24% thuế liên bang, theo máy tính thuế của Powerball.

Và thật không may cho những người chiến thắng ở New Jersey và New York, giải thưởng đó sẽ còn ít hơn sau khi bị tính thêm ít nhất 10% thuế – cao nhất trong cả nước – được trừ thẳng vào số tiền trúng số, theo usamega.com.

(ảnh: Mario Tama/Getty Images)

Không giống như người trúng giải độc đắc, những người trúng giải thưởng triệu đôla này có thể không có tùy chọn kéo dài số tiền thắng cược của họ trong một khoảng thời gian – họ phải nhận một lần. Và mặc dù có thể không phải là $1 triệu đầy đủ, nhưng việc nhận được một tấm séc trị giá hàng trăm nghìn đôla mà không có điều kiện ràng buộc nào, có thể làm thay đổi cuộc sống của nhiều người.

Người trúng số cần phải lập kế hoạch hoặc nói chuyện với cố vấn tài chính về những cách thông minh để sử dụng số tiền lớn “từ trên Trời rơi xuống” này. Ngay cả khi bạn phải nhận tiền một lần, bạn có thể biến nó thành thu nhập thụ động dài hạn với các động thái đầu tư phù hợp, chẳng hạn như đưa một số tiền vào quỹ chỉ số chi phí thấp như S&P 500.

Nếu bạn đang tìm kiếm thứ gì đó thực tế hơn, bạn có thể dùng tiền trúng số để tham gia đầu tư bất động sản.

[hoangphong]

‘Quả cầu lửa’ Trái đất, nóng chưa từng thấy!
Trang Nguyên
28 tháng 7, 2023


Một người vô gia cư ở Phoenix, Arizona trong đợt nắng nóng đang hoành hành. (ảnh: Mario Tama/Getty Images)

Cơ quan khí tượng Liên Hợp Quốc và Âu châu cho biết Tháng Bảy dự kiến là tháng nóng nhất, “chưa từng thấy” của hàng nghìn năm qua.

Với ba tuần đầu Tháng Bảy, nhiệt độ trung bình ghi nhận trên toàn cầu cao hơn bất kỳ thời điểm nào.

Cư dân thành phố Phoenix, tiểu bang Arizona, nơi mà người dân thường quen với nắng nóng, nhưng những đợt sóng nhiệt khắc nghiệt gần đây đẩy họ tới sát ngưỡng sinh tồn. Do biến đổi khí hậu, kết hợp với quá trình đô thị hóa không kiểm soát, đã biến thành phố lớn thứ 5 của Mỹ thành một ốc đảo bê tông khổng lồ hấp thụ nhiệt. Thành phố ghi nhận hơn 650 người chết do nắng nóng trong hai năm qua, mức cao nhất ở Mỹ.

Cuối tuần trước, một nhóm tình nguyện viên dựng trại tại khu đông người vô gia cư sinh sống ở thủ phủ Phoenix để phát nước lạnh và các nhu yếu phẩm khác cho người dân, khi nhiệt độ tăng tới gần 100 độ F, mới từ sáng sớm.

Tấm biển ghi “Nhiệt độ cao hôm nay: 115 độ” được dán ở South Mountain Park giữa đợt nắng nóng kỷ lục của thành phố vào ngày 25 Tháng Bảy 2023 tại Phoenix, Arizona. (ảnh: Mario Tama/Getty Images)

Mùa nóng ở Phoenix, thành phố có biệt danh “Thung lũng Mặt trời”, kéo dài từ Tháng Tư đến Tháng Chín. “Phoenix luôn nóng bức, nhưng đợt sóng nhiệt này là tình trạng rất khác, là thảm họa tự nhiên của Arizona,” Michelle Litwin, quản lý chương trình ứng phó với cái nóng của thành phố, nói.

Hai tuần qua, nhiệt độ cao nhất tại thủ phủ bang Arizona luôn trên trên 109 độ F. Tình trạng nắng nóng sẽ kéo dài đến hết tuần, có thể phá kỷ lục chuỗi 18 ngày ghi nhận mức nhiệt này từ năm 1974. Nhiệt độ đỉnh điểm tại Phoenix ngày 15 Tháng Bảy là 118 độ F, đánh dấu ngày nóng nhất năm ở Mỹ.

Phoenix là nơi chịu ảnh hưởng tồi tệ nhất, trong khi NWS cảnh báo đợt nắng nóng lịch sử “không có dấu hiệu chấm dứt sớm”. Những tuần tới dự kiến là khoảng thời gian rất khắc nghiệt đối với những người sống hoặc lao động ngoài trời.

Bên trong xe tải giao hàng, Gabe Castle, nhân viên Amazon, chuẩn bị thùng giữ nhiệt với 15 chai nước uống, 6 chai nước đông lạnh, 5 chai bù nước và hai khăn tắm mini. Mỗi lần dừng xe giao hàng, Castle lại dùng một chiếc khăn để trùm lên đầu và cổ. “Đây là cái ‘máy lạnh’ của tôi đó,” anh nói. “Thành phố cần bảo đảm giải quyết vấn đề kịp thời, nhưng chúng ta đã ở thế khó. Tôi thực sự hy vọng Phoenix có thể sớm tìm ra giải pháp, trước khi hành tinh này trở thành một quả cầu lửa.”

Phoenix năm 2021 thành lập Văn phòng Ứng phó Nhiệt độ cao (OHRM), là thành phố đầu tiên có cơ quan chuyên trách chống nắng nóng, đã đưa ra hàng chục chương trình với các mục tiêu tham vọng, như trồng thêm cây xanh, mở trung tâm làm mát và tăng cường điều hòa. Nhưng bất chấp các nỗ lực của OHRM, số ca tử vong liên quan đến nắng nóng tăng đáng kể trong những năm gần đây, cao nhất là 425 người chết vào năm ngoái.

Mọi người đi bộ dọc theo các vòi phun nước dọc các vỉa hè và nhà hàng ở trung tâm thành phố khi đợt nắng nóng kỷ lục xảy ra trên toàn quốc vào ngày 22 Tháng Bảy 2023 tại Palm Springs, California. (ảnh: David McNew/Getty Images)

Giới chức thành phố trong năm nay đã ghi nhận 12 ca tử vong liên quan đến nắng nóng, 55 trường hợp khác đang được điều tra làm rõ nguyên nhân. 56% ngưởi tử vong trong mùa nóng năm 2022 ở Phoenix là người vô gia cư sống trên đường phố. Quận Hạt Maricopa, nơi có thành phố Phoenix, có khoảng 5,000 người sống lang thang. Các chuyên gia cho biết con số này không chỉ cho thấy hậu quả biến đổi khí hậu, mà còn phản ánh vấn đề khủng hoảng nhà ở.

“Chẳng khác nào địa ngục trần gian. Tôi là người khỏe mạnh, nhưng những ngày qua đã vượt quá giới hạn của một người có sức khỏe như tôi,” Michael Shaw, 49 tuổi, nói với Guardian.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) thuộc Liên Hợp Quốc và Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus của châu Âu (C3S) cho biết “rất có khả năng Tháng Bảy 2023 sẽ là tháng Bảy nóng nhất, và là tháng nóng nhất trong lịch sử” từng được ghi nhận.

Người đi xe đạp dưới cái nóng đổ lửa ở Phoenix, Arizona. (ảnh: (ảnh: Mario Tama/Getty Images)

Carlo Buontempo, giám đốc C3S, cho biết nhiệt độ trong tháng này cao tới mức các nhà khoa học tin rằng nó phá vỡ các kỷ lục từng được ghi nhận từ những năm 1940.

Buontempo cho biết những dữ liệu đại diện cho khí hậu như vòng gỗ và lõi băng cho thấy nhiệt độ trong giai đoạn này có thể là “chưa từng có trong lịch sử vài nghìn năm qua”, thậm chí là khoảng 100.000 năm.

Nhiệt độ Trái Đất đã tăng khoảng gần 2 độ F so với cuối những năm 1800. Tình trạng nóng lên toàn cầu khiến các đợt nắng nóng kéo dài và thường xuyên hơn, cũng như gia tăng hiện tượng thời tiết cực đoan như bão và lũ lụt. “Thời tiết cực đoan đã ảnh hưởng đến hàng triệu người trong Tháng Bảy, và cũng là thực tế khắc nghiệt của biến đổi khí hậu cũng như điềm báo cho tương lai,” Petteri Taalas, tổng giám đốc WMO, nói.

WMO dự đoán nhiệt độ toàn cầu nhiều khả năng tăng hơn 2 độ F trong vòng 5 năm tới. Các kỷ lục về nhiệt độ đã được ghi nhận trên khắp bán cầu bắc trong tháng này, khi nhiều khu vực trải qua nhiều tuần nắng nóng nghiêm trọng.